Budynek i wnętrze kościoła

 

Są pewne rzeczy w świątyni, o których każdy chrześcijanin winien mieć przynajmniej podstawową wiedzę. Inaczej jego samopoczucie we wnętrzu sakralnym nie będzie dobre. Niedosyt, jaki często odczuwamy przebywając we wnętrzu świątyni, wynika między innymi z braku wiedzy o bogactwie symboliki i z nieznajomości podstawowych reguł obowiązujących w kształtowaniu przestrzeni przeznaczonej na akcję liturgiczną.

 

 

Organizacja przestrzeni sakralnej współczesnego kościoła, jego widzialnej, materialnej formy, uzależniona jest od odpowiedzi na pytanie, czym ma być kościół, jakie ma pełnić zadanie. Architektura świątyni bowiem jest przestrzenią kształtowaną przez człowieka w ściśle określonym celu. Zatem sposób rozumienia przeznaczenia kościoła jako budowli wyciśnie swoje piętno najpierw na formie samej bryły architektonicznej osadzonej w kontekście miasta, osiedla czy wioski, a następnie na jej wewnętrznym uporządkowaniu funkcjonalnym stosownie do celów, których kluczem powinna stać się liturgia. Spośród wielu poglądów można wyodrębnić przekonanie, że kościół ma być domem Boga na ziemi, bramą do nieba, sanktuarium Bóstwa, pomnikiem wiary, miejscem zgromadzenia wspólnoty będącej w drodze do swego ostatecznego, eschatologicznego celu. Przestrzeń liturgiczna, mimo swej współczesności i uniwersalności musi tkwić w najlepszych tradycjach symboliki Kościoła. Nawiązuje do tego prefacja na Rocznicę poświęcenia kościoła: „Nasze ziemskie świątynie są obrazem Kościoła, Oblubienicy Chrystusa”. Informację o strukturze architektonicznej kościoła pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego w Otwocku należy zacząć od planu, czyli rzutu jego przyziemia. Stanowi go kwadrat, który razem z kołem od dawna był uważany w symbolice figur geometrycznych za figurę doskonałą.

 

 

Informację o strukturze architektonicznej kościoła pod wezwaniem Zesłania Ducha Świętego w Otwocku należy zacząć od planu, czyli rzutu jego przyziemia. Stanowi go kwadrat, który razem z kołem od dawna był uważany w symbolice figur geometrycznych za figurę doskonałą.

 

Kościół jest położony w spokojnej okolicy, wśród Otwockich sosen. Do jego wnętrza wchodzi się przez przedsionek, jako symbol Starego Testamentu. Ilustrują to witraże z figurami Mojżesza z tablicami Dziesięciu Przykazań oraz Czterech Proroków Większych: Izajasza z piłą, Jeremiasza z ruinami świątyni, Ezechiela z dzbanem i Daniela z lwami. Każda z tych postaci ma swoje znaki rozpoznawcze. Stary Testament symbolicznie wprowadza zatem do wnętrza kościoła, który oznacza Nowy Testament.

 

 

Najważniejszym akcentem przestrzeni liturgicznej kościoła jest ołtarz. Stanowić ma on centrum, na którym pod sakramentalnymi znakami uobecnia się ofiara krzyża. Zaś według Obrzędów poświęcenia kościoła i ołtarza powtarza sie na nim "misterium paschalne", "misterium Chrystusa, który ofiarował się Ojcu za życie świata". Z tego względu, że ołtarz jest znakiem obecności Boga ma on moc uświęcającą. Świadczy o tym całowanie ołtarza przez celebransa podczas Eucharystii w tym celu, aby zaczerpnąć zeń mocy Chrystusa, którego ołtarz symbolizuje. Myśl tę potwierdza prefacja z Mszy św. na poświęcenie kościoła i ołtarza: „Tutaj wierni czerpią Twojego Ducha ze zdrojów wypływających z Chrystusa jako duchowej skały, przez co sami stają się ofiarą świętą i żywym ołtarzem”. Sam Chrystus odwołał się do symboliki ołtarza gdy powiedział: „Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przed ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim! Potem przyjdź i dar swój ofiaruj” (Mt 5, 23-24). Przynieść dar przed ołtarz to przynieść go przed Boga, to stanąć w Jego obecności. A więc ołtarz jest miejscem teofanii, miejscem gdzie objawia się Bóg. Na ścianie ołtarzowej przedstawiono scenę Zesłania Ducha Świętego, ponieważ parafia i świątynia noszą takie wezwanie.

 

 

Istotnym elementem w świątyni jest tabernakulum. Na nim widnieje temat Niebiańskiej Jerozolimy. Miasto Boże ukazane zostało w kształcie kwadratu z bramami z pereł, których strzegą aniołowie, z Barankiem pośrodku otoczonym symbolami czterech Ewangelistów. Ozdobione jest także dwunastoma kamieniami, które symbolizują dwunastu Apostołów. Ponad tabernakulum umieszczono wieczną lampkę nawiązującą swą formą do siedmiu lamp palących się przed tronem Boga Najwyższego opisanego w Apokalipsie. Warto także wspomnieć o krzyżu wieńczącym budowlę świątyni. Kula wieńcząca wieżę z zatkniętym w niej krzyżem symbolizuje wiarę w swej doskonałości i integralności.

 

Jedną z najbardziej zauważalnych form w kościele jest wielki, zwisający żyrandol. Nawiązuje on w swojej konstrukcji do Niebiańskiej Jerozolimy z Apokalipsy św. Jana 21, 10-14. „I uniósł mnie w zachwyceniu na górę wielką i wyniosłą, i ukazał mi Miasto Święte – Jeruzalem, zstępujące z nieba od Boga, mającą chwałę Boga. Źródło jego światła podobne do kamienia drogocennego, jakby do jaspisu o przejrzystości kryształu: Miało ono mur wielki a wysoki, miało dwanaście bram, a na bramach – dwunastu aniołów i wypisane imiona, które są imionami dwunastu pokoleń synów Izraela. Od wschodu trzy bramy i od północy trzy bramy, i od południa trzy bramy, i od zachodu trzy bramy. A mur Miasta ma dwanaście warstw fundamentu, a na nich dwanaście imion dwunastu Apostołów Baranka.” Nazywa się ten wiszący żyrandol koroną światła. Niebiańska Jerozolima do dziś jest w kościele alegorycznym miejscem ostatecznego szczęścia człowieka po śmierci. Miasto, które ma formę koła otoczone jest murem z dwunastoma dwuwieżowymi bramami, na których wypisano imiona dwunastu apostołów, które odpowiadają dwunastu pokoleniom Izraela ze Starego Testamentu. Wieże symbolicznie informują o bezpiecznym posiadaniu szczęścia przez zbawionych. Kolorowe szyby pomiędzy wieżami wskazują na drogie kamienie fundamentu Miasta Bożego. Na prętach, rozpiętych w obręczy żyradola, znajduje się dwanaście znaków Zodiaku. Uzupełniają one symbolikę tego wiszącego źródła światła. Znaki Zodiaku weszły bardzo dawno do dziedzictwa symbolicznego Kościoła. Oprócz tego, że łączą się z postaciami Dwunastu Apostołów, ich obecność ma przypominać o czasie, w którym spełnia się liturgia ziemska. Przez nią Lud Boży zmierza do liturgii eschatologicznej, w której będzie uczestniczył przez całą wieczność w miejscu szczęścia eschatologicznego – w Niebiańskiej Jerozolimie. O tym, że Niebiańska Jerozolima jest alegorycznym miejscem ostatecznego szczęścia człowieka po śmierci, informuje napis umieszczony wokół żyrandola wykonany w języku łacińskim: HÆC * CORONA * LUCIS * CIVITATEM * SANCTAM * HIERUSALEM * COELESTEM * IN * SYMBOLIS * REPRÆSENTAT * EDEN * REDIVIVUS * SIGNUM * LOCI * GLORIÆ * AETERNÆ * OMNIBUS * IN * CHRISTO * REDEMPTIS * HOMINIBUS * OTWOCK * MDCCCCXCV. Napis wokół żyrandola oznacza: „Ta Korona Światła Miasto święte Jeruzalem Niebiańskie w symbolach ukazuje. Raj odzyskany, symbol miejsca chwały wiecznej dla wszystkich w Chrystusie odkupionych ludzi. Otwock 1995 rok”.

 

Nad chórem muzycznym znajdują się dwa anioły dmące w trąby. Nawiązują one w ten sposób do miejsca poświęconego śpiewakom i instrumentowi, jakim są organy.

 

Po przeciwnej stronie chóru muzycznego znajduje się scena z Ewangelii zwana po łacinie „Noli me tangere”. Jest to moment ukazania się zmartwychwstałego Chrystusa Marii Magdalenie w ogrodzie. W tym miejscu urządza się grób w Wielkim Tygodniu i rozpoczyna procesję rezurekcyjną w Niedzielę Zmartwychwstania.

 

Na osobną uwagę zasługuje chrzcielnica umieszczona w pobliżu witraża z Barankiem i św. Janem Chrzcicielem. Ma ona podstawę kwadratową, co symbolizuje stałość w wierze, gdyż kwadrat jest symbolem stabilności. Wsparta jest na czterech kolumnach wskazujących na cztery cnoty kardynalne: Sprawiedliwość, Męstwo, Roztropność i Wstrzemięźliwość. Cnoty te stanowią podstawę doskonałości chrześcijanina. Sama czara ma kształt ośmioboku, który symbolizuje odrodzenie, zmartwychwstanie i nieśmiertelność. To właśnie w wodach chrzcielnych dokonuje się nowe narodzenie człowieka.

 

Po naszej świątyni oprowadzał ks. prof. Stanisław Kobielus SAC – specjalista w dziedzinie historii sztuki.